Παναγιώτης Καρκατσούλης: Η κυβέρνηση ολιγώρησε στις πλημμύρες της Εύβοιας

Η κυβέρνηση προσπάθησε να φορτώσει την ευθύνη για την πλημμύρα στην ΕΜΥ, τα στοιχεία όμως την διαψεύδουν κατηγορηματικά.

Είναι εντυπωσιακό πως η κυβέρνηση της ΝΔ αρνείται να αντιμετωπίσει την αλήθεια και να αναλάβει την ευθύνη που της αναλογεί σε σχέση με την πρόσφατη καταστροφική πλημμύρα στην Εύβοια.

Έτσι, αρνείται να αντιμετωπίσει τα προβλήματα. Πολλά απ’ αυτά δεν έχουν δημιουργηθεί κατά τη διακυβέρνησή της και χαρακτηρίζουν, διαχρονικά, την έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών στη χώρα και την εδραίωση θυλάκων ανομίας και παρανομίας. Αναφέρομαι στα αυθαίρετα κτίσματα και στα «εκτός σχεδίου» οικόπεδα της δεκαετίας 70 που βρίσκονται στις όχθες του ποταμού Λήλαντα στα Βασιλικά που πλημμύρισαν. Αναφέρομαι, επίσης, στη δαιδαλώδη διαδρομή των τεχνικών έργων και των διεφθαρμένων εργολάβων που καταλήγουν σε κακοτεχνίες τέτοιες σαν αυτές που είδαμε στο Λευκαντί και στα Ψαχνά.

Πριν, όμως, από την επίλυση των μεγα-προβλημάτων αυτών, πρέπει να ελέγξουμε κατά πόσον ο μηχανισμός που δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών δηλαδή, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, έκανε καλά τη δουλειά της. Προέχει, δηλαδή, να διερευνηθεί εάν αυτός ο μηχανισμός ευθύνεται για το αποτέλεσμα των οκτώ νεκρών και τις ανυπολόγιστες καταστροφές.

Πιο συγκεκριμένα, επείγει να διερευνηθεί εάν ο μηχανισμός που δημιουργήθηκε για να ελέγξει τις διοικητικές και κρατικές ενέργειες που αφορούν την πρόληψη των καταστροφών και των κρίσεων, έκανε όσα επιτάσσουν οι σχετικοί νόμοι.

Η Πολιτική Προστασία δεν μπορεί να παραπέμπει την αντιμετώπιση μιας καταστροφής σε άλλα αίτια η σε υπερκείμενα ή υποκείμενα προβλήματα, αφού ο σκοπός της είναι να περιστείλει ή να αποτρέψει τις συνέπειες των καταστροφών. Συνεπώς, η δράση της κρίνεται και αξιολογείται ανεξαρτήτως του βαθμού επίλυσης άλλων προβλημάτων η της έντασης του φυσικού φαινομένου.

Είναι αυτό, ακριβώς, που δεν έκανε η κυβέρνηση της ΝΔ η οποία προσπάθησε να επιρρίψει την ευθύνη για την καταστροφή άλλοτε στους μετεωρολόγους κι άλλοτε στο ίδιο το φυσικό φαινόμενο!

Ενώ, όμως, η κυβέρνηση προσπάθησε να φορτώσει την ευθύνη για την πλημμύρα στην ΕΜΥ, τα στοιχεία την διαψεύδουν κατηγορηματικά. Συγκεκριμένα, η ΕΜΥ, ήδη από την Τρίτη 4/8/2020, με «έκτακτο δελτίο επιδείνωσης καιρού» προειδοποιούσε για έντονα καιρικά φαινόμενα που θα εκδηλώνονταν σε πολλές περιοχές της χώρας από την Τετάρτη 5/8 έως και την Κυριακή 9/8.

Την Πέμπτη 6/8/2020 το έκτακτο δελτίο επικαιροποιήθηκε με περισσότερες και αναλυτικότερες πληροφορίες. Για την περιοχή της Εύβοιας όπου τα ισχυρά φαινόμενα είχαν τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα, ανέφερε συγκεκριμένα ότι: «Ισχυρές βροχές και καταιγίδες, οι οποίες θα συνοδεύονται από χαλαζοπτώσεις και πρόσκαιρα από θυελλώδεις ανέμους, θα επηρεάσουν: Το Σάββατο (08-08-2020) την Θεσσαλία, τη Στερεά και την Εύβοια και την Κυριακή (9-08-2020) τη Στερεά, την Εύβοια και τις Σποράδες μέχρι και τις πρωινές ώρες».

Σημειωτέον, ότι στα έκτακτα δελτία επιδείνωσης καιρού, η ΕΜΥ ποτέ δεν αναφέρει ύψη υετού αναλυτικά ανά περιοχή διότι αυτό δεν είναι εφικτό, όπως είναι γνωστό στην μετεωρολογική επιστημονική κοινότητα. Σύσσωμη, μάλιστα, η επιστημονική κοινότητα (με δηλώσεις και του κυβερνητικού βουλευτή και μετεωρολόγου κ. Καλλιάνου) αποκάλυψε τον κάλπικο χαρακτήρα του επιχειρήματος της κυβέρνησης ότι η πλημμύρα ήταν, δήθεν, ευθύνη των μετεωρολόγων

Επισημαίνεται ότι το Εθνικό Αστεροσκοπείο έχει μόνιμα εγκατεστημένο μετεωρολογικό σταθμό στη Στενή Ευβοίας και είχε πλήρη εικόνα από το ξεκίνημα του φαινομένου, την πλήρη εξέλιξη του καθώς και το τελείωμά του.

Το έωλο επιχείρημα για την ευθύνη της ΕΜΥ προβλήθηκε προκειμένου να μπορέσει η κυβέρνηση να συγκαλύψει τις ευθύνες του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) θα έπρεπε να είχε συγκαλέσει το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας, σύμφωνα με το άρθρο 5 ν.3013/2002,το άρθρο 91 ν.4623/2020 και το άρθρο 12 ν.4662/2020,προκειμένου να αποφασίσει μέτρα, να ενεργοποιήσει τις περιφερειακές και τοπικές δομές πολιτικής προστασίας και να εφαρμόσει όσα προβλέπονται από άρθρα 2,4,5,6,26 του ν.4662/2020 (εθνικός μηχανισμός πολιτικής προστασίας, διαδικασίες συγκρότησης). Αυτά τα σημεία ελπίζω ότι θα διερευνηθούν, λεπτομερώς, από την εισαγγελική έρευνα που έχει ήδη διαταχθεί.

Σύμφωνα με το ίδιο κανονιστικό πλαίσιο, η ΓΓΠΠ θα έπρεπε, επίσης, να έχει εκδώσει τις απαραίτητες εγκυκλίους προς τις Περιφέρειες και τους Δήμους των ανωτέρω περιοχών προκειμένου να συνεδριάσουν τα κεντρικά και τα περιφερειακά όργανα Πολιτικής Προστασίας.

Ο νόμος (άρθρο 6 ν.4662/2020) ορίζει ότι, ανάλογα με τον βαθμό επιφυλακής, οι εμπλεκόμενες πολιτικές υπηρεσίες οφείλουν να λάβουν μέτρα. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη κατάσταση επιφυλακής που βρίσκονταν οι ανωτέρω περιοχές (Orange Code) θα πρέπει οι εμπλεκόμενοι φορείς «να εξαντλούν τα μέτρα ετοιμότητας και να τίθενται σε επιφυλακή, επαυξανόμενοι σε στελέχωση, ύστερα από εκδήλωση αυξημένης επικινδυνότητας συμβάντος ή προειδοποίησης για πάσης φύσεως απειλή». Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έπραξαν οι αρμόδιοι και η ευθύνη, γι’ αυτό, βαρύνει την ΓΓΠΠ.

Η κυβέρνηση πρέπει, επίσης, να γνωστοποιήσει προσκομίζοντας τα αντίστοιχα έγγραφα εάν έγινε έλεγχος εφαρμογής των τοπικών σχεδίων με βάση το γενικό σχέδιο εκτάκτων αναγκών αντιμετώπισης πλημμυρικών φαινομένων με την κωδική ονομασία «Δάρδανος». Τέτοια σχέδια πρέπει να υπήρχαν τόσο για την Περιφέρεια όσο και για τους Δήμους.

Αλλά και όσον αφορά την ενεργοποίηση του Πυροσβεστικού Σώματος, του βασικού μηχανισμού αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών, φαίνεται ότι υπήρξε η ίδια αβελτηρία και ολιγωρία.

Η κυβέρνηση δεν μας έχει πληροφορήσει πόσες ήταν οι δυνάμεις που, προληπτικά, ενεργοποιήθηκαν. Δεν γνωρίζουμε ποιο ήταν το έμψυχο δυναμικό και ο μηχανολογικός εξοπλισμός που διατέθηκε- εάν διατέθηκε- για την ενίσχυση των Υπηρεσιών στις περιοχές που αναμενόταν να δράσουν τα έντονα και επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα ούτε πως κατανεμήθηκαν ούτε αν επαρκούσαν η εάν υπήρχε ανάγκη για μεγαλύτερη ενίσχυση η ορθολογικότερη κατανομή. 

Αυτό που γνωρίζουμε ότι δυνάμεις άρχισαν να αποστέλλονται μετά την καταστροφή και πιθανολογούμε, με βεβαιότητα, ότι δεν υπήρξε απολύτως καμία προπαρασκευαστική ενέργεια με σκοπό την πρόληψη από εκείνες που εντέλλονται οι κρατικές υπηρεσίες για ανάλογα φαινόμενα. Εξ άλλου, συνηγορεί στον ισχυρισμό μας αυτόν και το γεγονός ότι ο περιφερειακός συντονιστής που είχε εξαγγελθεί στον ν. 4662/20 δεν έχει τοποθετηθεί ακόμη στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, οκτώ μήνες μετά την ψήφισή του.

Το Κίνημα Αλλαγής θα εξαντλήσει κάθε μέσον προκειμένου να αποκαλυφθεί το μέγεθος της ευθύνης που βαρύνει την κυβέρνηση της ΝΔ σε σχέση με τις ανθρώπινες και υλικές απώλειες που είχαμε στην Εύβοια. Μέσα κι έξω από τη Βουλή θα αγωνιστούμε για να έρθουν στο προσκήνιο οι ευθύνες καθενός από εκείνους που ενώ ο νόμος έθεσε ως θεματοφύλακες της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, αυτοί ολιγώρησαν οδηγώντας στην καταστροφή αθώους πολίτες και νοικοκυριά.

(Ο Παναγιώτης Καρκατσούλης είναι εμπειρογνώμονας δημόσιας διοίκησης, στέλεχος του Κινήματος Αλλαγής)