Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα: Προτείνονται δύο στην Εύβοια. Πρέπει να προβληματιστούμε;

 

Δημήτρης Ι. Κατσούλης

Τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα είναι η μελλοντική προοπτική της παραγωγής αιολικής (μετά το 2030 ) ενέργειας αφήνοντας στο περιθώριο τα χερσαία αιολικά πάρκα, όταν τα περισσότερα από αυτά που σήμερα χωροθετούνται και λειτουργούν θα έχουν γίνει κουφάρια εγκαταλελειμμένα στα Βουνά. Ο πλούτος που θα έχει παραχθεί θα μείνει στους επενδυτές και οι τοπικές κοινωνίες θα έχουν υποστεί και θα εξακολουθούν να υπόκειται σε χειρότερες συνθήκες καθώς οι ανεμογεννήτριες θα παραμένουν  άχρηστα σίδερα στα βουνά.

Τα Υπεράκτια αιολικά πάρκα εγκυμονούν ασφαλώς και αυτά κινδύνους κατά κύριο λόγο για το θαλάσσιο περιβάλλον και λιγότερο για το  ανθρώπινο που διαβιεί στις παράκτιες περιοχές. Επειδή όμως η παραγόμενη ενέργεια θα είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τα χερσαία η προοπτική τους είναι θετική. Αρκεί όμως να τηρούνται οι αναγκαίες αυστηρές προϋποθέσεις.

Αυτές τις ημέρες έληξε η προθεσμία διαβούλευσης για την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων  (εφεξής ΕΠΑ-ΥΑΠ) που εκπονήθηκε με ευθύνη της  Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε. (εφεξής ΕΔΕΥΕΠ AE). Στη συνεδρίαση της 6^ης Δεκεμβρίου 2023 πρόκειται να γνωμοδοτήσει επί της Μελέτης και το Περιφερειακό Συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας έστω και εκπρόθεσμα.

Επειδή πολλές φορές συμβαίνει να βρισκόμαστε μπροστά σε καταστάσεις που είχαν δρομολογηθεί προ πολλού αλλά τότε δεν δώσαμε σημασία (χαρακτηριστική και επίκαιρη αυτή της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων) είναι  χρήσιμο και σκόπιμο να επισημάνουμε και να υπογραμμίσουμε στο θέμα αυτό τα ακόλουθα:

Η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων προτείνει είκοσι έξι (26) Περιοχές  Οργανωμένης Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΠΟΑΥΑΠ). Μεταξύ των περιοχών αυτών είναι οι Άγιοι Απόστολοι Δυστίων και η Κύμη. Δύο περιοχές της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του Δήμου Κύμης Αλιβερίου. Ο  όρμος της Κύμης έχει ήδη προ εικοσαετίας γίνει αντικείμενο ενδιαφέροντος για παράκτιο τότε αιολικό πάρκο (ενδιαφερόμενος επενδυτής η ΚΥΩΝ Ε.Π.Ε.). Με  βάση την υπό διαβούλευση ΣΜΠΕ η μικρή σχετικά απόσταση από το Κ.Υ.Τ. Αλιβερίου και η δυνατότητα πλωτού πάρκου σε απόσταση 1852 μ. από την ακτή καθιστούν τις δύο αυτές περιοχές κατάλληλες.  

Ειδικότερα η εν δυνάμει ΠΟΑΥΑΠ των Αγίων Αποστόλων έχει μέσο βάθος 316,2 μέτρα που επιτρέπει την εγκατάσταση πλωτού αιολικού πάρκου (έχει λιγότερες αρνητικές επιπτώσεις από το σταθερό ), η ταχύτητα του ανέμου υπολογίζεται στο 8,2, η απόσταση από το ΚΥΤ Αλιβερίου είναι 16 χλμ και η έκταση του πάρκου θα είναι 134 τετρ.χλμ ενώ η ισχύς του εκτιμάται σε 670 MW, η απόσταση από την ακτή είναι 1852,23 μ. Η εν δυνάμει ΠΟΑΥΑΠ των Αγίων Αποστόλων εντάσσεται στην κατηγορία της μεσοπρόθεσμης προτεραιότητας, δηλαδή  εκείνα που έχουν ορόσημο γύρω στο 2030 (δεδομένης της άγνωστης ακόμη περιόδου ωρίμανσης ). Ασφαλώς έως το 2030 μπορεί να έχει επιλεγεί ο επενδυτής.

Η εν δυνάμει ΠΟΑΥΑΠ  της Κύμης είναι μακροπρόθεσμης προτεραιότητας, δηλαδή έχει χρονικό ορόσημο το 2050. Αυτή χωροθετείται σε μέσο βάθος 240,3 μ είναι επίσης πλωτή, απέχει από το ΚΥΤ Αλιβερίου 23χλμ, η έκτασή της εκτιμάται σε 65 τετρ. χλμ και η ισχύς σε 325 MW

Τα δύο αυτά έργα έχουν μία χρονική προοπτική  μέσα στα επόμενα από δέκα έως τριάντα χρόνια. Είναι δηλαδή μία μελλοντική κατάσταση. Συνεπώς τα οφέλη ή απειλές δεν είναι του παρόντος. Η πολιτεία, οι τοπικοί και περιφερειακοί θεσμοί και οι πολίτες είναι χρήσιμο να γνωρίζουν αυτή την προοπτική.

Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και στην Εύβοια ειδικότερα υπάρχει και ένας λόγος παραπάνω. Προγραμματίζεται στα επόμενα τριάντα χρόνια η εγκατάσταση στον εγγύτερο της ανατολικής ακτής της Εύβοιας παράκτιο χώρο δύο πλωτών αιολικών πάρκων εκτιμώμενης ισχύος σχεδόν 1000MW (για την ακρίβεια

995 MW) ενώ ήδη η Εύβοια δίνει με τα εγκαταστημένα χερσαία αιολικά πάρκα μεγαλύτερη από αυτή ισχύ στον παρόντα χρόνο. Η προοπτική αυτή πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαμόρφωσης σχεδίου διεκδίκησης με τους ακόλουθους άξονες:

• Η προοπτική εγκατάστασης των δύο υπεράκτιων αιολικών πάρκων στην θαλάσσια περιοχή του Δήμου Κύμης Αλιβερίου πρέπει να συνοδευτεί από τον παρόντα χρόνο με την άμεση διακοπή της αδειοδότησης και εγκατάστασης χερσαίων αιολικών πάρκων σε αυτό τον δήμο.
• Για όσα λειτουργούν στον παρόντα χρόνο στο Δήμο Κύμης Αλιβερίου να εξασφαλίζουν με ευθύνη των επενδυτών την ασφαλή απομάκρυνση των υλικών όταν ολοκληρωθεί ο χρόνος λειτουργίας τους.
• Να νομοθετηθεί ειδικό ανταποδοτικό τέλος για την Εύβοια αναλογικά με την ισχύ των εγκατασταθέντων αιολικών πάρκων.

Σε αυτούς τους άξονες μπορούν να προστεθούν και άλλοι με σκοπό να συσσωρευθούν ανταποδοτικά οφέλη για την ζημία που έχει υποστεί ο νομός αλλά και από τις συνέπειες που θα επέλθουν με την μελλοντική λειτουργία των υπεράκτιων πάρκων στο παράκτιο θαλάσσιο περιβάλλον, στην αλιεία και στην δυναμική της τουριστικής ανάπτυξης της παράκτιας ζώνης του Δήμου Κύμης Αλιβερίου.

Εν κατακλείδι, στην εγκατάσταση των υπεράκτιων αιολικών πάρκων δεν είμαστε a priori αρνητικοί αλλά με επιφύλαξη θετικοί, υπό την προϋπόθεση ότι η ανάπτυξή τους θα περιορίσει και εντέλει θα σταματήσει την εγκατάσταση και λειτουργία των χερσαίων αιολικών πάρκων τουλάχιστον στην Εύβοια η οποία έχει ήδη μεταβληθεί σε μπαταρία αιολικής ενέργειας και θα εξασφαλιστεί η απομάκρυνση του εξοπλισμού όταν συμπληρωθεί  η διάρκεια λειτουργία τους έτσι ώστε να επανέλθουν καθαρά τα βουνά.

Η διεκδίκηση αυτού του πλαισίου απαιτεί την ενεργοποίηση της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και την ενθάρρυνση της ανάπτυξης δομών ενεργειακής δημοκρατίας. Χωρίς την γέννηση και ισχυροποίηση κινήματος ενεργειακής δημοκρατίας το «παιχνίδι» για την τοπική κοινωνία και τους πολίτες είναι χαμένο.