ΑΣΩΠΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΖΩΝΗ ΔΗΜΟΥ ΤΑΝΑΓΡΑΣ-ΧΑΛΚΙΔΑΣ-ΩΡΩΠΟΥ-ΘΗΒΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

                                                                                                   

                                                Λουκάς Αποστολίδης

Επικεφαλής της παράταξης

«Πατρίδα μας η Στερεά»

Δικηγόρος, πρ. Αντιπρόεδρος της Βουλής

Η άναρχη ανάπτυξη της βιομηχανικής ζώνης του Δήμου Τανάγρας από τη δεκαετία του ’60 έως τις μέρες μας απασχολεί έντονα την τοπική κοινωνία και ευρύτερα την περιοχή μας.

Παρά τις σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και τη μόλυνση του περιβάλλοντος (νερό, υδροφόρος ορίζοντας-αέρας κ.ά), η περιβαλλοντική και χωροταξική εξυγίανση της Βιομηχανικής περιοχής παραμένει το ζητούμενο. Ένα σύγχρονο επιχειρηματικό πάρκο για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, που να σέβεται τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και τον άνθρωπο παραμένει το ζητούμενο. Χωροταξιακά, οι χρήσεις γης, οι υποδομές, η εναπόθεση των βιομηχανικών αποβλήτων, ο περιβαλλοντικός έλεγχος για τις δράσεις του επιχειρηματικού κόσμου στην περιοχή είναι κρίσιμα ζητήματα για άμεση και κατεπείγουσα λύση. Επιβάλλεται εθνικός και περιφερειακός σχεδιασμός διαρκής έλεγχος Γραφείου Περιβάλλοντος στην περιοχή. Είναι η μεγαλύτερη βιομηχανική ζώνη της Στερεάς και της Ελλάδας. Με μεγάλες δυνατότητες (γειτνίαση με την Αττική, εθνικός δρόμος, προαστιακός κλπ.) προσέλκυσε πολλές μεγάλες και μικρές εταιρείες. Είναι ήδη εγκαταστημένες και λειτουργούν εταιρείες μεγάλου μεγέθους, που απασχολούν μεγάλο αριθμό εργαζομένων και συμβάλλουν απόφασιστικά στην ανάπτυξη της περιοχής, αλλά και τις οικονομίας της χώρας μας.

Η μεγάλη αυτή συγκέντρωση βιομηχανιών στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Τανάγρας και Χαλκίδας στερείται στοιχειώδους σχεδιασμού, αφενός για τη χωροταξιακή ανάπτυξη των επιχειρήσεων και αφετέρου για την προστασία του περιβάλλοντος. Ο υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής είναι ιδαίτερα επιβαρυμένος. Ο Ασωπός ποταμός ιδιαίτερα μολυσμένος και οι επιπτώσεις να φτάνουν μέχρι τις παραλίες του Ωρωπού. Κατά καιρούς έχουν γίνει έντονες διαμαρτυρίες της τοπικής κοινωνίας.

Από τη δεκαετία του ’90 έντονα ασχολήθηκα ως βουλευτής Βοιωτίας, για την περιβαλλοντική και χωροταξιακή, πολεοδομική εξυγίανση της βιομηχανικής περιοχής. Τις προτάσεις μου έχω διατυπώσει σε τρεις εργασίες μου – βιβλία – με επίκεντρο τη δημόσια υγεία των κατοίκων και εργαζομένων, την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη που νοιάζεται τον άνθρωπο.

Στη δεκαετία του ’90 συνεργάσθηκα στενά με τους Δήμους της Περιοχής (Οινόφυτα, Σχηματάρι, Ωρωπό κ.ά.) με την Ένωση των Βιομηχανιών της περιοχής και συλλόγους. Αποφασιστικό βήμα αυτήν την περίοδο ήταν ότι βρήκαμε συμπαραστάτη από τον τότε Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Λαλιώτη. Στη βάση μιας σημαντικής μελέτης του Πολυτεχνείου έγιναν προπαρασκευαστικές εργασίες και συζητήσεις για την εναπόθεση στερεών και υγρών βιομηχανικών αποβλήτων, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής. Δυστυχώς δεν αγκαλιάσθηκε ενεργά και δυναμικά η πραγμάτωση του έργου για τη δημόσια υγεία, τη βελτίωση της κατάστασης του μολυσμένου Ασωπού, τον περιορισμό της μολυσμένης ατμόσφαιρας και του υδάτινου ορίζοντα. Στρατηγικός σχεδιασμός και φορέας διαχείρισης αυτού του έργου η ΤΑ, οι δύο Περιφέρειες Στερεάς – Αττικής, η ΄Ενωση Βιομηχανιών της Περιοχής κ.ά. Ένας Αναπτυξιακός Φορέας με αυτά τα χαρακτηριστικά αποτελεί και σήμερα επιτακτική ανάγκη.

Δυστυχώς χάθηκε μία μεγάλη ευκαιρία για να μπει η βάση ενός Στρατηγικού Σχεδιασμού Εξυγίανσης της περιοχής και κύρια η διαχείριση και εναπόθεση των βιομηχανικών αστικών αποβλήτων σε χώρο του Δήμου Αυλώνας, ούτως ώστε να βελτιώσουμε τις συνθήκες μόλυνσης της περιοχής. Ο Δήμος Αυλώνας είχε καταρχήν θετική άποψη την περίοδο 1996-2000, για την παραχώρηση χώρου έξω από το αστικό οικοσύστημα. Η «χωματερή» (ΧΥΤΑΒΑ), σύγχρονη υποδομή, με βάση και σχετική μελέτη του Πολυτεχνείου, θα εντάσσονταν στο Ταμείο Συνοχής. Μάλιστα είχαν γίνει επανειλημμένα θετικές συζητήσεις και παρεμβάσεις στο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Ο φορέας διαχείρισης, όπως αναφέρθηκε, θα ήταν διαπεριφερειακός (Στερεά-Αττική) με τη συμμετοχή της Τ.Α. και της Ένωσης Βιομηχανιών της περιοχής.

Δυστυχώς αυτή η συλλογική προσπάθεια με την εποπτεία και του Υπουργείου Περιβάλλοντος ναυάγησε. Πίστευα και πιστεύω ότι η περιβαλλοντική και χωροταξιακή εξυγίανση της βιομηχανικής ζώνης δεν μπορεί να είναι έργο μιας ιδιωτικής πρωτοβουλίας χωρίς τη συνεργασία και την ευθύνη διαχείρισης της Αυτοδιοίκησης. Πίστευα και πιστεύω ότι είναι έργο διαπεριφερειακό (Στερεά-Αττική) και εθνικό. Πάνω από χίλιες (1.000) μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή. Στην επόμενη δεκαετία μπορεί να αποτελέσει η περιοχή τη μεγαλύτερη βιομηχανική ζώνη της Ελλάδας. Έχω διατυπώσει πολλάκις ότι η περιοχή μας γειτνιάζοντας με το μεγάλο αστικό κέντρο έχει τις προδιαγραφές δημιουργίας ενός Σύγχρονου Επαγγελματικού Πάρκου, εθνικών και ευρωπαικών διαστάσεων (Στερεά – Αττική).

Υπάρχουν οι προυποθέσεις ίδρυσης ενός από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά-τεχνολογικά και εμπορικά πάρκα της Ευρώπης στην περιοχή της Ριτσώνας, όπως επανειλημμένα έχω γράψει και υποστηρίξει με διαχειριστές τις δύο Περιφέρειες και τους δήμους της περιοχής. Η Ανάπτυξη στην περιοχή δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, αντιμετώπιση της αστυφιλίας, αλλά και του δημογραφικού για την Περιφέρειά μας. Αρκεί η Ανάπτυξη να σέβεται τον άνθρωπο, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Δυστυχώς η έλλειψη ενός περιφερειακού αναπτυξιακού φορέα και ο σχεδιασμός, δημιουργεί εντάσεις, συγκρούσεις στην  τοπική κοινωνία. Σίγουρα αυτόν τον σχεδιασμό δεν μπορεί να το υποκαταστήσει η ιδιωτική πρωτοβουλία, χωρίς διαβούλευση με τις τοπικές κοινότητες.

Ο «πόλεμος» μεταξύ της τοπικής κοινωνίας και του επιχειρηματικού ομίλου, που ανέλαβε την πρωτοβουλία κατασκευής ΧΥΤΑ, στον δήμο Τανάγρας, για την εναπόθεση και επεξεργασία επικίνδυνων στέρεων αποβλήτων γίνεται, διότι δεν υπάρχει εθνικός και περιφερειακός σχεδιασμός. Ένα έργο εθνικών διαστάσεων, στη μεγαλύτερη βιομηχανική ζώνη με αποφάσεις-αδειοδοτήσεις της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης, φτάνει προς ολοκλήρωση και μόνο τότε άνοιξαν δικαστικοί αγώνες και κινητοποιήσεις των πολιτών. Οι διαμαρτυρίες της τοπικής κοινωνίας και των συλλόγων, όπως και της Τ.Α. ήταν διαρκείς. Αντίθετα το Δημόσιο και η Περιφέρεια, συμπεριφέρονται ως «Πόντιος Πιλάτος», «νίπτοντας τας χείρας» ως πολιτκή εξουσία. Ας βγάλει η δικαιοσύνη τα κάστανα από τη φωτιά.

Στην προκειμένη περίπτωση οι ενέργειες του Δήμου Τανάγρας για τη μη κατασκευή του επίδικου έργου για την εναπόθεση επικίνδυνων αποβλήτων πιστεύω ότι ανταποκρίνονται σε καθολικό αίτημα της περιοχής. Είναι αδιανόητο εντός του αστικού οικοσυστήματος να δημιουργηθεί μία «χαβούζα» επεξεργασίας επικίνδυνων αποβλήτων. Εδώ και τρία χρόνια ο Δήμος αγωνίζεται να μην προχωρήσει η κατασκευή του έργου για λόγους νομιμότητας και επικινδυνότητας για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Η τεκμηριωμένη επιστημονικά γνωμοδότηση και αντίρρηση του Δήμου πιστεύω ότι σίγουρα θα έχει τελικά θετική έκβαση τουλάχιστον δικαστικά. Ήδη οι αιτήσεις αναστολής του έργου είναι θετικές. Πολιτικά πιστεύω ότι η τοπική κοινωνία οφείλει ενεργητικά να στηρίξει τις προσπάθειες του Δήμου, για εξεύρεση λύσης σε διαβούλευση με την κεντρική και περιφερειακή εξουσία, για την επόμενη μέρα.

Σε συνεδρίαση του Περιφεριακού Συμβουλίου (27/3/24) ζήτησα από το Συμβούλιο να κάνει η Περιφέρεια Πρόσθετη Παρέμβαση, στο ΣτΕ για τις αιτήσεις ακύρωσης των περιβαλλοντικών αδειών κατασκευής της «χωματερής» για την εναπόθεση και επεξεργασία επικίνδυνων αποβλήτων. Ζήτησα αφιλοκερδώς να παραστώ ως νομικός εκπρόσωπος της Περιφέρειας στη δικαστική διαμάχη. Όλες οι παρατάξεις αποδέχθηκαν την πρότασή μου, επιφυλάχθηκε όμως ο κ. Περιφερειάρχης. 

Ζήτησα να αναληφθούν πρωτοβουλίες από την Περιφέρεια αλλά και την Τ.Α., σε διαπεριφερειακό μάλιστα επίπεδο για συνάντηση με την πολιτική ηγεσία. Δυστυχώς καμία πρωτοβουλία. Μάλιστα ένα διοικητικό στέλεχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος ήρθε απλώς να ανακοινώσει ότι όλα καλά είναι «καμωμένα» για το ΧΥΤΑΒΑ. Η πλειοψηφία στο Π.Σ. αρκέστηκε σε ένα ευχολόγιο ψηφίσματος χωρίς ουδεμία σοβαρή πρωτοβουλία επίλυσης του προβλήματος, σε διαβούλευση με την πολιτική ηγεσία.

Θεωρώ απαραίτητο να συμπαρασταθούμε στις τοπικές κοινωνίες και να αγωνιστούμε για την απόρριψη του έργου εντός του αστικού οικοσυστημάτος. Οφείλουμε όμως να έχουμε πρόταση άμεση και μεσοπρόθεσμη για το πώς θα αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της εναπόθεσης και επεξεργασίας των στέρεων βιομηχανικών επικίνδυνων αποβλήτων. Κυρίαρχα για τη  δημόσια υγεία, τη μόλυνση του περιβάλλοντος δημιουργώντας συνθήκες, ώστε η οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη να σέβεται τον πολίτη και την υγεία του. Έχω επανειλημμένα προτείνει, όπως αναφέρθηκε, η Περιφέρεια και ο Δήμος Τανάγρας να αναλάβουν μία πρωτοβουλία για άμεση διαβούλευση με την πολιτική ηγεσία. Έχω προτείνει οι δύο Περιφέρειες Στερεάς και Αττικής να διαμορφώσουν έναν Οργανισμό-φορέα διαχείρισης και εξυγίανσης της βιομηχανικής ζώνης της περιοχής. Η σύνθεση του Οργανισμού να αποτελείται από εκπροσώπους των δύο Περιφερειών, τους ΟΤΑ και την Ένωση των Βιομηχανιών της περιοχής. Ο οργανισμός αυτός σε διαβούλευση με την πολιτκή ηγεσία θα μπορέσει να δώσει λύσεις και προοπτική στη βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής και να βελτιώσει τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Εκφράζω την άμεση ανάγκη, εθνικού και περιφερειακού σχεδιασμού.

Απαραίτητο είναι να συμπαρασταθούμε στις τοπικές κοινωνίες. Είναι σημαντικό να γίνει προετοιμασία ενός επιστημονικού, αναπτυξιακού και περιβαλλοντικού συνεδρίου στην περιοχή που να προσφέρει θετικές λύσεις. Η κεντρική και πολιτική εξουσία πρέπει de facto να αναλάβει τις  ευθύνες της. Τα δύο Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης στη βάση και των προτάσεων των Περιφερειών και ιδιαίτερα των Δήμων Θηβών, Τανάγρας, Χαλκίδας και Ωροπού, όπως και τις απόψεις-προτάσεις του επιχειρηματικού κόσμου της περιοχής να διαμορφώσουν και να χρηματοδοτήσουν από ευρωπαικούς και εθνικούς πόρους, ένα έργο σύγχρονου επιχειρηματικού πάρκου με περιβαλλοντικές πρόνοιες για τη δημόσια υγεία.

Με αφορμή την περιφερειακή σύσκεψη των Επιμελητηρίων Στερεάς Ελλάδας, Γενάρης του 2022, είχα διατυπώσει αυτές τις απόψεις μου. Μάλιστα δημοσίευσα και μια σχετική μελέτη. Θεωρώ σημαντική την πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου Εύβοιας για την ανάπτυξη της Εύβοιας, τη συμμετοχή της στην οικονομία της γνώσης και την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών δυνατοτήτων σε πολλούς τομείς της οικονομίας. Κεντρικό θέμα, βέβαια η παραγωγική ανασυγκρότηση της Βόρειας Εύβοιας, η οποία πρέπει να ενταχθεί σε ζώνη ειδικών αναπτυξιακών κινήτρων. Παράλληλα η δημιουργία πρότυπου τεχνολογικού και βιομηχανικού πάρκου στη Ριτσώνα, καθώς και η εξυγίανση περιβαλλοντική στην περιοχή αποτελούν μια πρόκληση για την Περιφέρειά μας. Η δημιουργία συνθηκών για την προσέλκυση επιχειρηματικών ομίλων αιχμής στον ψηφιακό και τεχνολογικό κόσμο, με την ίδρυση τεχνολογικού πάρκου στη Ριτσώνα θα συμβάλλει αποφασιστικά για τη συμμετοχή της Στερεάς στην οικονομία της γνώσης. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής μας είναι σημαντικά αρκεί να τα αξιοποιήσουμε.

Τα Επιμελητήρια μπορούν να αποτελέσουν μια καθοριστική δύναμη για Ανάπτυξη που να νοιάζεται για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Πιστεύω από το Συνέδριό σας να βγουν χρήσιμα συμπεράσματα και να παρθούν πρωτοβουλίες για τον περιφερειακό σχεδιασμό ανάπτυξης της περιοχής μας.